نقد علمی

نقد علمی

   در مطالب گذشته، علم خود بعنوان یک ابزار، مورد نقد و بررسی واقع شد.  اینک در صدد استفاده از آن برای بررسی و نقد سایر پدیده ها هستیم.  بعنوان یک نمونه واقعی ابتدا بنا بود آنرا برای ادعاهای برخی پزشگان به اصطلاح سنتی بکاربریم که این حادثه زلزله کرمانشاه اتفاق افتاد و بدنبال آن سیلی از گمانه زنی های عجیب و غریب در فضای مجازی راه افتاد که باعث گمراهی خوانندگان و کج فکری هائی گردید.  همینجا تأکید شود که ایرادی بر ناشرین شبهات وارد نیست و آنها حق دارند هر چه میخواهند بگویند و بنویسند.  این شمای خواننده و شنونده هستید که باید چراغی داشته و در چاه نیفتید.  بهمین دلیل در این وبگاه مرتباً تفکر علمی و نقد بی غرضانه از موضوعات ترویج میگردد تا چراغی فرا راه شما باشد.  در یک کلام رویکرد ما، باید رویکرد علمی و نقد ما نقد علمی بوده باشد.  

   چندی پیش یکی از پزشکان سنتی مطلبی در خصوص مسواک زدن انتشار داد که صدای خیلی ها، از جمله وزیر بهداشت، را در آورد و با اعتراض بسیاری روبرو شد.  وی ادعا کرد که دندانهای حیوانات که مسواک نمیزنند بمراتب سالمتر از آدمیانی است که مسواک میزنند.  شاید هم راست میگوید و ما نباید به دلیل عادت خودمان بر مسواک زدن فوراً او را رد کنیم.  اینجاست که نقد علمی بکار میآید و باید سرلوحه جامعه با سواد قرار گیرد.  آیا در دنیای وحش دندان درد و خرابی دندان وجود ندارد؟  خودمانیم، شاید اگر شتر زبان میداشت اولین حیوانی بود که تقاضای اورتودنسی میکرد!  ولی واقعاً پاسخ قاطع درگرو بررسی آماری یک جمعیت مشخص از حیات وحش است.  آنگاه مشخص میشود که حق با کیست.  از سوئی، آنچه از باغ وحش های مختلف شنیده ایم حکایت از دندان درد و بیماریهای این زبان بسته ها و علاج به موقع توسط دامپزشکان بوده است.  بنابراین ادعای مزبور زیر سوأل میرود ضمن آنکه ثابت شده است بهداشت عمومی ( از جمله مسواک زدن و بهداشت دهان) موجب سلامتی و طول عمر با عزت میشود.  در هر حال جامعه دندانپزشکان قطعاً دلایل محکمتری در مقابل ادعای مزبور خواهند داشت.

   یکی دیگر از همین دست شبه-پزشکان، ادعای مشابهی در خصوص ریشه همه بیماریها کرده بود و همه را طبق گفته قدما یکجا به "سردی" مربوط دانسته و کار سایر اطبا را کلاه گذاشتن سر بیماران دانسته.   شاید معنی دیگر این ادعا توصیه به بازگشت به عهد عتیق است، که البته برای خود حتماً دلایلی دارد.  کشف حقیقت بسیاری از این دعاوی گاهی بسیار ساده است.  کافیست ببینیم ایشان هنگام بیماری یکی از عزیزان خود، وی را با " نبات داغ" معالجه میکند یا به پزشک متخصص مراجعه میکند.  اما اگر واقعاً نبات داغ درمان همه بیماریهاست وجداناً چرا ما باید مخالف آن باشیم؟  قطعاً جامعه پزشکان آنرا برای درمان قطعی همه بیماران توصیه و تجویز خواهند کرد.  اما طبق تئوری توطئه ممکنست پزشکان برای کسب درآمد خود عمداً مخالفت کرده و از افشای حقیقت خودداری کنند.  ولی مگر از اینهمه اطبای جهان یکنفر با دین و ایمان پیدا نمیشود که این راز سر به مهر را افشا کند؟!

   اما در قضیه زلزله اخیر چند چیز قابل بحث است.  با اینکه کانون زلزله تقریباً در مرز کردستان ایران و عراق بوده است با این حال تعداد کشته ها و زخمی ها در سوی ایران چند ده برابر کردستان عراق بوده است.  این خود حکایت از وسعت خرابی ها در مناطق اینسو دارد.  نکته قابل تأمل اینکه این شامل حال ساختمانهای مهندسی ساز پروژه مهر نیز میشود.  آیا این به معنای اینست که تخصص مهندسین ایرانی پائینتر از مهندسین آنسوست؟  بنظر نمیرسد اینگونه باشد.  مصاحبه ای که طی چند روز گذشته با مهندسین ارشد ایرانی شده حاکی از اینست که اشکال کار در اجرا و نظارت بوده است.  از لابلای سخنان آنان اینگونه بر میآید که اینجا نیز مسأله فساد ذی مدخل است.  وقتی فساد همه گیر باشد یعنی "همه گیر " است.  یعنی اگر بهترین استادان و معماران دنیا را نیز مسئول این پروژه کنید، در چنین محیطی خروجی همچنان  همان خواهد بود که هست.  این موضوع در همه شئون تسری دارد و امروز در خصوص پروژه مهر خودنمائی کرد در حالیکه دیروز درباره سد سازی و دریاچه ها و محیط زیست و جنگلها و واردات و صادرات و اقتصاد خصوصی و دولتی و بانکها و .... خود را نموده و فردا در سایر مقولات دیگر، اگر هنوز موردی باقیمانده باشد، نمایان خواهد ساخت.  اگر در هر مقوله دیگری موشکافی شود قطعاً همین الگو مشاهده خواهد شد.

    جالب اینجاست که برخی رسانه های فضای مجازی عوامل دیگری را در این حادثه مقصر احتمالی دانسته اند.  یکی، انفجار زیرزمینی نزدیک مرز را مسئول دانسته زیرا گفته که موج مربوطه نه s بوده و نه  p.   این ادعا غلط است زیرا امواج زلزله هردو نوع را شامل است در حالیکه امواج انفجاری فقط مؤلفه  p (فشاری) را دارد.  طبعاً مؤسسه ژئوفیزیک براحتی میتوانست آنرا تشخیص دهد.  البته راست است که انفجار مصنوعی میتواند انرژی گسل های نیمه فعال را یکباره آزاد و موجب زلزله طبیعی گردد.  طبعاً مقام مجاز در این تشخیص مؤسسه ژئوفیزیک میباشد.

    سایت دیگری با اطمینان کامل، پروژه هارپ (HAARP) را مسئول قلمداد کرده با این توضیح که آمریکا با دست اندازی در یونسفر موجب تولید زلزله میگردد.  هر شخص معمولی بدون ورود در مسائل فنی میتواند متوجه شود که چنین نیست زیرا اگر چنین اسلحه ای در دست باشد دارنده آن میتواند بدون لشکر کشی همه دشمنان خود را نابود سازد.  اما از جهت فنی توضیح زیر ضروری است.  

یکی از ابزار های مهم جنگی، زیردریائی است.  اهمیت آن وقتی دوچندان است که همواره در اعماق آب باشد که محل آن لو نرود (زیردریائی اتمی حاوی این مزیت است).  اما وقتی در اعماق آب است نمیتواند با مراکز فرماندهی ارتباط برقرار کرده و دستورات مقتضی را اجرا نماید.  چرا؟  زیرا امواج الکترومغناطیس (در گستره امواج رادیوئی) در بهترین شرایط بیشتر از چند متر نمیتواند در آب نفوذ نماید.  در اینصورت زیردریائی باید به سطح بیاید تا بتواند ارتباط رادیوئی برقرار کند.  و این به معنی آشکار شدن محل آن و مخالف آن چیزیسیت که باید باشد.  پس چکار کند؟  باید ترفندی اختیار کند که ضمن پائین بودن در آب، بتواند امواج رادیوئی را دریافت نماید.  حقیقت اینست که ضریب جذب آب برای امواج الکترومغناطیسی در کل گستره طول موج ها یعنی از امواج گاما گرفته تا امواج بلند رادیوئی بسیار بسیار زیاد است.  استثنائاً در یک پنجره بسیار باریک طول موج مرئی یعنی از 0.4 تا 0.8 میکرون ضریب جذب ناگهان افت شدیدی پیدا کرده و نور بداخل آب نفوذ میکند.  طرفه آنکه حیات از درون آب آغاز شده و سیستم بینائی موجودات زنده با این پنجره خاص تطابق یافته و بینائی ما انسانها متأثر از آن اجداد آبزی است که با این دریچه خاص از امواج خو گرفته است.  در هر حال، در بخش طول موج های بلند رادیوئی، هر چه طول موج بلند تر شود میزان نفوذ در آب بیشتر و بیشتر میگردد.  طبعاً زیردریائی ها مایلند از این خاصیت یهره برداری کنند.  اما طول آنتن متناسب است با طول موج و برای چنین مقصودی طول آنتن باید در حد کیلومتر یا چندین کیلومتر باشد.  صرفنظر از مشکلات فنی ساخت، بزرگی این آنتن ها آنرا در معرض خطر دیده شدن و انهدام قرار میدهد.  چاره چیست؟  حدود چهل و چند سال پیش کشف شد که با گرم کردن یونسفر با امواج شدید رادیوئی میتوان آن را بعنوان بستری شبیه یک آنتن بسیار بلند استفاده کرده و پیام های رادیوئی را روی آن مدوله کرده و پس از انعکاس روی یونسفر، آنرا انتشار و قابل دریافت توسط زیردریائی نمود.  این است خلاصه پروژه هارپ که اینهمه باعث حرف و حدیث دیگران شده.  اگر امواج رادیوئی بسیار بلند بتواند طبقات زیرزمینی را تکان دهد که بله در اینصورت میتواند عامل احتمالی زلزله باشد.  ما قضاوت آنرا به خودتان محول میکنیم. 

نتیجه آنکه پسندیده تر آن باشد که مقصر و عوامل اصلی را در میان خود جستجو کرده و بیهوده به خارج ننگریم.